اکنون که فضای مجازی و اینترنت بخش جدایی ناپذیر زندگی ما شده‌اند، ما موظفیم این فضا را به محیطی امن برای کودکانمان تبدیل کنیم. به طور کلی کاهش دسترسی های کودکان به اینترنت با اهداف زیادی صورت می‌گیرد. در این مقاله سعی کردیم ابزار مفید در جهت ایجاد امنیت کودکان در فضای مجازی را معرفی نماییم.
مقدمه
امروزه استفاده از اینترنت و فضای مجازی برای همگان امری اجتناب ناپذیر است و حتی کودکان نیز از این امر مستثنی نیستند و برای انجام تکالیف مدرسه و بازی سر از موبایل و کامپیوتر و ... در می آورند. از طرفی حجم تبلیغات نامناسب موجود در فضای اینترنت و شبکه های اجتماعی و امکان سوء استفاده روانی و جسمی از کودکان بسیار زیاد است. با توجه به اینکه سن کودکی بسیار حساس است و تمایز بین راست و دروغ برایشان ممکن نیست و کوچکترین مشکل در این سن ممکن است تبعات بسیار سوء برایشان در آینده ایجاد کند، لذا ما مکلفیم این محیط را به فضایی امن و عاری از هرگونه آسیب برای کودکان تبدیل نماییم. در این مقاله سعی کردیم راه های موجود برای کنترل رفتار کودک در فضای مجازی را مورد بررسی قرار دهیم.
مشخص کردن زمان و مکان استفاده از ابزار دیجیتال
از موثرترین و در عین حال ساده ترین راه های ایجاد محدودیت برای کودکان جهت دسترسی به اینترنت و فضای مجازی، تعیین مکان و زمان استفاده از سیستم های الکترونیکی است. پدر و مادرها باید دقت داشته باشند تا متناسب با سن، نیاز و علاقه کودکان، زمان معقول و مناسبی را برای استفاده از اینترنت انتخاب کنند. مثلا ممکن است برای یک کودک ۵ ساله، ۱۵ دقیقه در روز، برای یک کودک ۱۰ ساله، ۳۰ دقیقه در روز و برای یک نوجوان ۱۵ ساله، ۶۰ دقیقه در روز زمان مناسبی برای استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی مانند گوشی یا تبلت باشد. البته تعیین این زمان‌ها به شرایط و ویژگی های هر خانواده بستگی دارد و ممکن است بسته به موقعیت تغییر کند.
نه تنها زمان، بلکه محل استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی نیز بسیار مهم است. پدر و مادرها باید مانع از آن شوند که کودکان به صورت تنها در اتاق خودشان، تخت خوابشان یا جاهای خلوت و بصورت یواشکی به فضای مجازی وارد شوند. مناسب است کودکان در فضای باز، پذیرایی یا جاهای عمومی خانوادگی از سیستم های الکترونیکی استفاده کنند. این کار باعث می‌شود والدین بتوانند به راحتی کنترل داشته باشند که کودک چگونه، با چه افرادی و درباره چه مطالبی در فضای مجازی صحبت می‌کند.
توجه داشته باشید که محدودیت دسترسی کودک در موبایل و ویندوز با روش‌های بسیار زیادی میسر است و اصولاً می‌توان همه نوع محدودیت را برای استفاده از گوشی کودکان ایجاد کرد. تنها کافیست والدین وقت مناسبی را برای این مورد در نظر گرفته و به صورت دائم ولی بدون وسواس، بر این مورد نظارت داشته باشند.
تشویق به فعالیت‌های جایگزین
اینترنت و فضای مجازی نباید تنها منبع سرگرمی و یادگیری کودک باشد. والدین باید سعی کنند کودک را به فعالیت‌های جایگزین مشوق باشند. این فعالیت‌ها می تواند شامل بازی‌های فکری، هنری، ورزشی، علمی یا اجتماعی باشند. به عنوان نمونه، کودک را به بازی با اسباب‌بازی‌های آموزشی، نقاشی، خواندن کتاب، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، بازدید از موزه یا پارک، شرکت در کلاس‌های هنری یا ورزشی یا دیدار با دوستان و خانواده می توان تشویق کرد. این فعالیت‌ها باعث می‌شود کودک توانایی‌های خود را یافته و تقویت کند، اعتماد به نفس پیدا کند، روابط اجتماعی خود را بهبود بخشد و سلامت جسمی و روحی خود را حفظ کند.
گفتگو و آموزش
گفتگو و آموزش در مورد نحوه استفاده از اینترنت و فضای مجازی با کودک باید به صورت صادقانه، باز، صمیمانه و منطقی باشد. والدین باید به نظرات، سؤالات، نگرانی‌ها و علاقه‌مندی‌های کودکان توجه کنند و آنها را جدّی بگیرند. پدر و مادرها باید با کودک همکاری کنند تا قوانین مناسب برای استفاده از اینترنت و فضای مجازی را تعریف کنند. والدین باید به کودک احساس مسئولیت و احترام بدهند و او را تشویق کنند به خودش اعتماد داشته باشند.
استفاده از تنظیمات دستگاه‌های الکترونیکی
ممکن است اینطور تصور شود که تنها روش نظارت، استفاده از گوشی و کامپیوتر برای کودکان، استفاده از نرم‌افزارهای کنترل والدین است. ممکن است بعضی از دستگاه‌های الکترونیکی خود دارای تنظیمات خاص برای محدود کردن دسترسی کودکان به اینترنت و فضای مجازی باشند.
برای مثال، در موبایل، ممکن است بتوان تعداد تماس‌ها، پیام‌ها، داده‌ها یا حتی رسیدن به حد معینی از شارژ باتری را محدود کرد. در کامپیوتر، ممکن است بتوان حساب کاربری جدید با سطح دسترسی محدود تعریف کرد. در روتر (Router)، ممکن است بتوان زمان و سرعت اینترنت را تغییر داد. در تلویزیون، ممکن است بتوان قفل کودک (Child Lock) را فعال کرد. توجه کنید که تنظیمات زیادی برای قفل کودک اینترنت وجود دارد و باید با دیدی باز و توجه ویژه به نیازها این تنظیمات را روشن کرد.
استفاده از سرویس‌های اینترنت مناسب برای کودکان
برخلاف فضای مجازی عمومی که محتوای غیر مناسب بسیار زیاد است، بعضی از سرویس‌های اینترنت مناسب برای کودکان هستند که محتوای مناسب، آموزشی و سالم را به صورت جذاب و جالب ارائه می‌دهند.
جستجو در اینترنت:
• Google Kids
• Bing Kids
• Kiddle
• KidRex
برای تماشای ویدئو:
• YouTube Kids
• Netflix Kids
•Amazon Prime Video Kids
•Disney+
برای بازی کردن:
• Roblox
• Minecraft
• ABCmouse
• PBS Kids Games
•Lego Games
برای شبکه های داخلی نیز سرویس های اینترنت مخصوص کودکان وجود دارد. بعنوان نمونه سرویس آپارات کودک، تنها محتوای ویژه کودکان را پخش می کند و از تماشای مواردی که شاید برای آنها مناسب نباشد، اجتناب می گردد. فیلیمو نیز چنین خدماتی دارد و با نام فیلیمو کیدز فعالیت کرده و محتوایی مناسب کودکان را به صورت ویدئویی در اختیار شما می‌گذارد. پیشنهاد می‌شود والدین صفحه بوکمارکی در دستگاه کودکان خود ایجاد کنند که کودک بتواند به راحتی و با یک کلیک وارد آن صفحه ها شده و محتوای مورد نظر خود را تماشا کند. این راهکار موجب خواهد شد کودک درگیر جستجو نشده و حتی به صورت تصادفی نیز شانس کمتری برای مواجه با محتوای نامناسب داشته باشد.
بهره گیری از این سرویس‌ها باعث می‌شود کودکان بتوانند به صورت امن و مطمئن از فضای مجازی لذت ببرند و در عین حال چیزهای جدید یاد بگیرند.
بکارگیری نرم‌افزارهای نظارت والدین
از راه‌های موثر برای نظارت و ایجاد محدودیت دسترسی کودک به اینترنت و فضای مجازی در گوشی و کامپیوتر، استفاده از نرم‌افزارهای کنترل والدین (Parental Control) است. این نرم‌افزارها به والدین امکان می‌دهند تا بتوانند دسترسی کودکان به برنامه‌ها، سایت‌ها، بازی‌ها، تبلیغات، چت‌ها، دانلود‌ها و غیره را محدود، فیلتر، ردیابی یا قطع کنند. این نرم‌افزارها علاوه بر قفل کودک اینترنت می‌توانند زمان استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی را محاسبه و مدیریت کنند.
برخی از نرم‌افزارهای کنترل والدین برای گوشی هوشمند عبارتند از:
Qustodio
Kaspersky Safe Kids
Norton Family
Google Family Link
Screen Time، Kidslox
برخی از نرم‌افزارهای کنترل والدین برای کامپیوتر عبارتند از:
Net Nanny
McAfee Safe Family
Windows Parental Controls
Mac Parental Controls
KidLogger
Windows Parental Controls
قابلیت Windows Parental Controls مجموعه‌ای از ابزارهایی است که به والدین اجازه می‌دهد تا نحوه استفاده فرزندشان از دستگاه‌های ویندوز را کنترل کنند.
سیم کارت‌های ویژه کودکان و نوجوانان
در کشور ما هم برخی خدمات مخصوص کودکان و نوجوانان در این حوزه موجود است که از جمله آنها می‌توانیم خدمات سیم کارت ارائه شده توسط اپراتورها را مثال بزنیم. توجه داشته باشید که علاوه بر موارد گفته شده برای محدود کردن دسترسی کودکان، برخی سیم کارت‌های ویژه مانند درسا، شاد و ... نیز در اپراتورهای مختلف نیز وجود دارند که خدمات اینترنت پاک مخصوص کودکان و نوجوانان را در اختیار شما قرار می دهند.
جهت مطالعه مقالات بیشتر در این حوزه، از سایت مینی کامپیوتر بازدید نمایید.
مرکز مینی کامپیوتر، ارائه کننده سراسری انواع کامپیوترهای رومیزی در ایران آماده مشاوره رایگان به شما برای خرید مینی کامپیوتر با بهترین قیمت و بالاترین کیفیت است.همین الان با شماره 02141425000 تماس بگیرید و یا از سایت www.minicomputer.ir بازدید نمایید.